هر كشوري براي رسيدن به توسعه از مسيرهاي متفاوتي عبور مي‌كند و براي عبور از اين مسير پرپيچ و خم گاه پرشتاب و گاه آهسته‌ حركت مي‌كند. اما اين يك اصل مسلم است كه يكي از قوي ترين و كاربردي‌ترين موتورهاي محركه‌ اين حركت نظام آموزش و پرورش است.

مهندس محمد جعفر مستوفي عضو محترم هيات موسس مجتمع فرهنگي آموزشي علامه طباطبايي است كه با تاسيس بزرگترين مجتمع آموزشي كشور برای جامعه كشورمان آن‌قدر مؤثر بوده اند که بتوان از ايشان به عنوان الگویی موفق از یک فعال اقتصادی که بازگشت سرمایه‌ خود را صرفاً از راه فعالیت‌های زودبازده و واردات کالا دنبال نمی‌کند يادکرد. آقاي مستوفي کارآفرینی است که به گفته خودش پیش‌تر از فعالان صنعتی کشور بوده و قبل از ورود به عرصه‌های علمی و آموزشی، به عنوان عضو هیأت مدیره چندین شرکت صنعتی مشغول به کار بوده و سال‌ها مدیریت بازرگانی در گروه صنعتی ملی را در کارنامه خود دارد. رئيس هيات مديره مجتمع و عضو محترم هيات موسس دانش‌آموخته مهندسی صنایع است و در سوابق کاری‌اش عضویت در کمیته ملی المپیک را هم دارد، اما عشق و علاقه به کارآفرینی برای جوانان متخصص از یک سو و سرمایه‌گذاری برای توسعه علمی وآموزشی در كشور از سوی دیگر باعث شده تا در توسعه مجتمع آموزشی علامه طباطبایی و رشد چشمگیر و کم‌نظیر آن نقشی مؤثر ایفا کند و طی بیش از ربع قرن تلاش مستمر و خستگی‌ناپذیر شاهد کسب موفقیت‌های علمی این مجتمع در سطح ملی و جهانی نیز باشد. مجتمع علامه طباطبايي اينك با 700 پرسنل و بيش از 4000 دانش‌آموز به عنوان بزرگترين مجتمع آموزشي كشور شناخته مي‌شود و در اين راستا موفق به پرورش دانش‌آموزاني شده كه با شركت در رقابت‌هاي عرصه داخلي و جهاني همواره در سطوح علمي، فرهنگي و ورزشي پيوسته از ستارگان رقابت‌هاي كشوري و جهاني بوده‌اند.

روز سه‌شنبه 29 آبان1397 مجتمع فرهنگي آموزشي علامه طباطبايي همايشي با عنوان«در مسير موفقيت» براي دانش‌آموزان پايه دهم خود ترتيب داد و از مهندس مستوفي به عنوان يكي از كارآفرينان برجسته كشورمان دعوت به عمل آورده بود تا گوشه‌اي از تجربيات خود را براي دانش‌آموزان مجتمع بيان‌كند. در اين جلسه كه شكل پرسش و پاسخ داشت آقاي مستوفي به پاسخ دانش‌آموزان نشست و صميمانه با آنان سخن گفت. مشروح كامل اين جلسه را در ادامه با هم مي‌خوانيم.

چه احساسي از حضور در جمع دانش‌آموزان داريد؟

با سلام گرم و صميمي به تك تك دانش‌آموزان عزيز چه آنان كه با ورود به پايه دهم تازه به مجتمع علامه آمده‌اند و چه آنان كه از دوران دبستان با ما بودند خدمت همگي خير مقدم عرض مي‌كنم. بسيار خوشحال هستم كه در چنين جلساتي از من دعوت شده تا به عنوان يكي از اعضاي هيات موسس به بيان خاطرات و تجربياتم براي دانش‌آموزان بپردازم. به عنوان كسي كه 60 سال از خدا عمر گرفته و از اين مدت 55 سال آن را كار كرده است بايد بگويم مدرسه تنها تخته سياه و درس و نمره نيست(هرچند اينها هم لازم است) بلكه وجود چنين جلساتي بي شك به رشد تفكرات دانش‌آموزان كمك خواهد كرد.

شانس و توفيق پروردگار را چقدر در موفقيت خود سهيم مي‌دانيد؟

به طور معمول شانس به معناي مثبت آن در ذهن تعبير مي شود اما در معناي كلي شانس به مجموعه اتفاقاتي اطلاق مي‌شود كه از قبل پيش‌بيني نشده است. اگر بخواهم مترادفي براي سئوال شما پيدا كنم بهتر است گفته شود اتفاقات قابل پيش‌بيني چقدر در زندگي من موثر بوده است؟

 در پاسخ به اين سوال من از يكي دو مثال كمك مي‌گيرم. فرض بر اين است كه براي خواننده شدن بايد صدايي قابل قبول و آشنا به دستگاه‌هاي موسيقي داشت. حالا برخي اين مطالب را با هوش خود فرا مي‌گيرند و برخي با آموزش. اما آيا همه خوش صداها خواننده مي شوند؟ خير! به طور معمول اگر قرار باشد كسي به شهرت برسد و عكسش به عنوان كسي كه در جامعه جايگاهي كسب كرده در مجلات به چاپ برسد داشتن صداي خوب پيش شرطي است كه شانس موفقيت را برايش به ارمغان خواهد آورد. من شانس را به اين معنا تعبير مي‌كنم كه معمولاً شانس در خانه كسي را مي‌زند كه براي رسيدن به هدف بيشتر تلاش كرده است. از زنده ياد عباس كيارستمي كارگردان فقيد كشورمان نقل است كه در جواب اين سوال كه چطور شد كارگرداني را انتخاب و تا اين مرحله پيشرفت كرديد؟ گفت: در دوران جواني به تازگي در بخش جاده‌اي اداره راهنمايي رانندگي امتحان داده و قبول شده بودم كه روزي با دمپايي نزد دوستي رفتم تا با هم در كتاب‌فروشي او گپي بزنيم. دوستم گفت پاشو برويم تجريش كه من گفتم كفش ندارم دوستم گفت من يك جفت كفش اضافي همراهم دارم پايت كن ببين اندازه‌ات هست يا نه؟ پوشيدم، ديدم  به پايم اندازه است. به خانه كسي رفتيم كه در خانه‌اش كلاس‌هاي فيلمسازي راه انداخته بود طي صحبتي كه با صاحبخانه داشتيم او از من در خواست كرد تا شروع كلاس‌هاي راهنمايي رانندگي مدتي از كلاس‌هاي درس او استفاده كنم من هم قبول كردم و امروز فكر مي‌كنم اگر يك جفت كفش دوستم به پاي من نمي‌خورد من امروز كارگردان سينما نبودم.

لطفاً از تنوع مشاغل خود قدري براي حاضران صحبت كنيد؟

خوشحالم كه شما دانش‌آموزان با طرح اين سئوالات سعي داريد بيشتر با ما آشنا شويد. اگر بخواهم جواب سئوال شما را بدهم بايد كمي به گذشته بازگشته و از پدرم شروع كنم. در آن دوران 70% از جمعيت كشور در روستا زندگي مي كردند و 30% در شهرها (برعكس اينروزها) ايشان هم مانند بسياري از هم نسلان خود در روستا زندگي مي‌كردند و وقتي مي‌خواستند در سن 16-17 سالگي به شهر مهاجرت كنند كنار جاده نزديك روستا مي‌آيند اما نمي‌دانستند براي مهم‌ترين تصميم زندگي‌شان بايد كدام سمت جاده بايستند. نمي‌دانستند هر سمت از جاده به كدام سو مي‌رود. به هر حال ايشان يك سمتي مي ايستد و ماشيني سوار شده و در كرج پياده مي‌شوند. اين پياده شدن ايشان در كرج باعث شد تا من و خواهر و برادرانم در كرج به دنيا بياييم. كودكي من تا سن 20 سالگي در كرج  و باغ‌ها و دشت‌ها و رودخانه‌  اين شهر سپري شد و اين بيست سال چنان تاثيري بر من داشت كه امروزه اگر از من بپرسند دوست داشتيد به جاي درس مهندسي چه رشته‌اي را انتخاب مي كردي بگويم ادبيات.

پدرم انسان بسيار وارسته و روشنفكري بود. در آن دوران بچه‌ها بيشتر نقش نان‌آور خانواده را بر‌عهده داشتند و پدر و مادر بايد خيلي روشنفكر مي‌بودند تا به فرزندانشان اجازه دهند كه به مدرسه بروند و درس بخوانند. پدرم همواره تاكيد مي‌كردند كه از نظر ايشان منعي براي درس خواندن ما نيست اما هزينه آن را بايد خودمان تقبل مي‌كرديم. اين بود كه من از 5 سالگي كار مي‌كردم و اولين كارم را در اين سن با چيدن گيلاس در يك باغ شروع كردم. روزي هنگام بازگشت از كار يكي از پسران هم سن و سال خود را ديدم كه دست در دستان مادرش روپوشي خريده بود و حكايت از آن داشت كه دارد خود را براي مدرسه رفتن آماده مي‌كند. به خانه آمدم و با ذوقي از پدرم پرسيدم كي من را به مدرسه مي فرستيد؟ كه ايشان فرمودند تو الان 5 سالته سال ديگر كه 6 سالت شد تو هم انشاالله به مدرسه خواهي رفت. اين موضوع نشان مي‌دهد كه من در 5 سالگي كار مي‌كردم. شغل ديگر من گنجشك‌پراني در مزرعه گل آفتابگردان بود. اين كار در مزرعه‌اي بود كه مهندسان يوگسلاوي كارشناس اين طرح بودند. براي آن كه گنجشك‌ها تخم گل‌هاي آفتابگردان را نخورند من را براي اين كار استخدام كرده بودند. از ديگر مشاغلم شاگردي مغازه، مسئول كاردكس نمايندگي ايران خودرو در كرج، آجر انداختن در دست بنا ، بيمار بري در شيفت شب بيمارستان كه در اين شغل 14 سال خدمت كردم. هنگام ورود به بيمارستان در پايين‌ترين رتبه استخدام شدم و وقتي از آنجا بيرون آمدم مسئول بخش آي سي يوي شيفت شب بودم. در گروه صنعتي ملي هم به عنوان بايگان استخدام شدم و آخرين سمتم در آن گروه مدير بازرگاني اين مجتمع صنعتي كشور بود و الان هم كه در خدمت شما هستم مدت 22 سال است كه مدرسه دار هستم.

اگر در اين مجتمع عضو هيات موسس نبوديد دوست داشتيد در كدام بخش اين مجتمع كار مي‌كرديد؟

من همواره در صحبت هايم بر اين باور بوده و هستم كه دانش‌آموزان بايد از ابتدا به دنبال علائق خود بروند و شغلي انتخاب كنند كه در آن احساس مفيد بودن دارند. من خيلي در ذهن خود دنبال شغل مورد علاقه‌ام نمي‌گردم، بيشتر دوست دارم هر كجا كه هستم مفيد باشم. آن شغلي مورد علاقه من است كه در آن تاثيرگذار باشم و آن شغل را خوب اداره كنم. زياد برايم فرقي ندارد كه ناظم يا حسابدار باشم.

به عنوان يك كارآفرين موفق احساس خوشبختي مي‌كنيد؟

مايلم با قاطعيت بگويم دارا بودن شرايط مناسب اقتصادي متضمن خوشبختي نيست ولي موفقيت مي‌تواند احساس خوشايندي در انسان ايجاد كند كه به آن خوشبختي گفته مي‌شود و من احساس مي‌كنم خوشبخت هستم.

آيا فرزندان يا اقوامتان در مجتمع علامه طباطبايي درس خوانده‌اند اگر خير چرا؟

جمله اي كه بعضي از كاسب ها خواه ميوه فروش خواه پيراهن فروش دارند اين است كه « عين اين را براي خودم هم خريدم» هرچند انتخاب مدرسه نيازمند شرايط خاصي مانند محل زندگي و غيره است اما من قبل از اين كه در علامه باشم فرزندم در اين مجتمع درس مي‌خواند. بله غير از فرزند خودم بسياري از فرزندان اقوام هم در مدارس علامه طباطبايي درس خوانده‌اند و برخي هم همينجا شاغل هستند اما هيچ وقت به دليل فاميل بودن از امتياز خاصي برخوردار نبوده‌اند تنها بر‌اساس توانمندي به آنان كار محول شده است. دوستاني كه در اين مجتمع همكار ما هستند مي‌توانند شهادت دهند ملاك ما براي استخدام افراد توانمندي آنان است هرچند فاميل بودن آنها براي من آرامش خاطر به ارمغان مي آورد. امروزه اين مجتمع توسط فرزند من آقاي سروش مستوفي كه خود روزي از شاگردان اين مجتمع بوده‌اند اداره مي‌شود و ايشان به عنوان مدير عامل در اين موسسه مشغول فعاليت هستند. در واقع امروزه مجتمع علامه طباطبايي توسط يكي از دانش‌آموختگان اين مجتمع اداره مي‌شود.

برنامه «دورهمي» هميشه يك سوال مهم از تمامي شركت كنندگان دارد. آيا عاشق شديد؟

زندگي يعني عشق و من فكر مي‌كنم شعر احمد شاملو نيز به همين دليل جاودانه شد كه گفت: «دهانت را مي بويند مبادا گفته باشي دوستت دارم.» كساني كه دوست داشتن را نمي‌فهمند آدم‌هاي خطرناكي هستند.

خط سيري كه شما يكي از پويندگان آن بوده‌ايد آيا هميشه صعودي بوده و هيچ خللي در برنامه‌هاي شما ايجاد نشده است؟ بهترين و بدترين آن چه بوده و نقطه عطف اين اتفاقات كه شما را به جايگاه فعلي رسانده چه بوده است؟

سئوال مبسوطي است و جواب مبسوطي هم مي‌طلبد اما اجازه دهيد به جاي كلمه صعود از واژه «رو به جلو» استفاده كنيم. از نگاه من ايستادگي در برابر مشكلات خود يك صعود است. مگر امكان دارد آدمي در طول زندگي شخصي يا كاري خود با مشكلات دست و پنجه نرم نكند. غربي‌ها در اين جور مواقع از جمله «اين هم بخشي از زندگي است» استفاده مي‌كنند تا خود را بهتر و بيشتر براي رويارويي با مشكلات آماده كنند. آري زندگي همين بالا پايين هاست كه به آن معنا مي دهد. گاه از من پرسيده مي شود الگوي شما در زندگي چيست؟ و من در جواب مي‌گويم الگوي من مي تواند تركيبي از موفقيت‌هاي پيرامونم باشد. گاه من از يك كارمند ساده كه در برابر كوه مشكلات صبوري به خرج مي دهد الگو مي‌گيرم. وقتي به گذشته نگاه مي‌كنم نقطه عطف خاص مورد نظر شما را نمي‌بينم كه بخواهم بر آن تكيه كنم اما هميشه بر اين باور بوده و هستم كه كار ما مانند خط ماست و تازماني كه نوشته نشده باشد كسي درباره آن قضاوت نمي‌كند.

برند گوشي همراهتان و مدل ماشين فرزندتان چيست؟ به عنوان كسي كه توانايي تهيه بهترين اجناس را داريد آيا اجناس ايراني را به رسميت مي‌شناسيد و اجناس ايراني مي‌خريد؟

متاسفم كه در كشور ما به ويژه در برخي از فيلم ها و تبليغات روزمره برخي رسانه ها شاهد يك برخورد كليشه اي هستيم دال بر اين كه هر كس ماشين خوب، خانه خوب و گوشي خوب استفاده كند انساني خطاكار، ظالم و سوءاستفاده چي است. نمي‌دانم شايد اين برداشت ناشي از يك پيش زمينه فرهنگي باشد. به نظر من كسي كه خوب كار مي‌كند بايد خوب هم از امكاناتش استفاده كند، اين طبيعت كار است. يعني اگر من روزي به عنوان مسئول اين مجموعه با موتور تردد كنم اين نشان از سادگي من نيست. گفته مي‌شود بزرگواري به مجلسي رفت و بغل جاكفشي نشست هر چه اطرافيان به ايشان گفتند شما بزرگ ما هستيد بفرماييد آن بالا، نپذيرفت تا عاقبت رندي ندا داد اي فلاني رياكار مباش و بيا در اين بالاي مجلس بنشين. گاه پايين نشستن رياكاري است. هر مديري بايد در جايگاه خود مزد دسترنج هايش را هم دريافت كند. به باور من آن چيزي كه بد است حرص مال، اسراف و تشريفات است اما من اهل تشريفات نيستم. خانه‌ام در جاي خوبي است(مستاجر هستم اما در محل خوبي سكونت دارم) ماشينم هم مدل آزراست. ماشين آقا سروش هم لندكروز است اما من ماشين هاي بهتر ديگري را هم دارم.

مهم‌ترين آرزوي شما چيست؟

حفظ مجتمع

نظرتان را درباره كلماتي كه گفته مي‌شود بفرماييد!

مهاجرت

 با مهاجرت مخالفتي ندارم. امروزه با رشد فناوري روز و امكانات مدرن، مهاجرت به معناي رفتن نيست بلكه به معناي زندگي در گوشه ديگر كره زمين است. مي‌توان در جاي ديگر بود اما ايراني ماند و براي كشور كاري انجام داد.

پدر

  ستون فقرات

خرخون

بچه مثبت، مصمم و با پشتكار

سروش

آواي آسماني، بهترين صدايي كه در عمرم به گوشم رسيده است.

دانش آموز

زلزله، طراوت، انرژي، شادابي

پرسپوليس

6

استقلال

انرژي. من پرسپوليسي هستم اما هميشه گفته‌ام اگر قرار باشد به متانت مدال بدهند اين مدال به استقلال تعلق مي گيرد.

حرف آخر:

من معمولاً در جلسات چند بيت شعري را هم به دوستان هديه مي‌كنم چون به ادبيات خيلي علاقه مندم بنابر اين مايلم حسن ختام صحبت هايم كلماتي از فريدون مشيري باشد.

پرسيدم آن بالا كجاست؟

گفت: آنجا چشمة خورشيدهاست

آسمان‌ها روشن از نور و صفاست

موج اقيانوس جوشان فضاست

باز من گفتم كه: بالاتر كجاست؟

گفت: بالاتر، جهاني ديگر است

عالمي كز عالم خاكي جداست

پهن دشت آسمان بي‌انتهاست

باز من گفتم كه: بالاتر كجاست؟

گفت: بالاتر از آنجا راه نيست

زان كه آنجا بارگاه كبرياست

آخرين معراج ما عرش خداست

باز من گفتم كه: بالاتر كجاست

لحظه‌اي در ديدگانم خيره شد

گفت:‌ اين انديشه‌ها بس نارساست

گفتمش:‌ از چشم شاعر نگاه كن

تا نپنداري كه گفتاري خطاست

دورتر از چشمة خورشيدها؛

برتر از اين عالم بي‌انتها؛

باز هم بالاتر از عرش خدا

عرصة پرواز مرغ فكر ماست